สถานะของสหกรณ์ร้านค้าปัจจุบัน

W3C

โดย......วิวัฒน์ มิ่งศรีเปรม

สหกรณ์ร้านค้า เป็นสหกรณ์ประเภทแรกที่จัดตั้งขึ้นในประเทศไทย และเริ่มได้รับความนิยมจากประชาชน

ในการเข้าร่วมกิจกรรมกับสหกรณ์ โดยการเข้าเป็นสมาชิกและใช้สิทธิซื้อสินค้าพร้อมทั้งได้รับเงินปันผล เงินเฉลี่ย

คืนเมื่อสหกรณ์ทำการได้ครบรอบปีบัญชีแล้วมีผลกำไร จึงนำมาจัดสรรให้กับสมาชิก ในช่วงระยะเวลาตั้งแต่ปี

พ.ศ. 2500 ถึง พ.ศ.2515 ประเทศมีการพัฒนาเศรษฐกิจในด้านต่าง ๆ อย่างเป็นระบบ ทำให้กิจการสหกรณ์ร้านค้า

เติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว และได้รับความนิยมจากประชาชนทั่วไป จึงมีการเปิดสหกรณ์ร้านค้าขึ้นเกือบแทบทุกจังหวัด

ในประเทศ และมีมากกว่า 500 แห่งดำเนินงานเป็นอิสระ โดยไม่ได้ควบหรือเป็นสาขาของกันและกัน แต่เมื่อเศรษฐกิจ

ของประเทศเติบโตขึ้น รูปแบบการค้าที่ประสบความสำเร็จในต่างประเทศถูกนำเข้ามาใช้ เช่น ห้างสรรพสินค้าขนาด

ใหญ่ ศูนย์การค้ารูปแบบต่าง ๆ อาทิเช่น ห้างสรรพสินค้าแมคโคร ร้านค้าปลีกเซเว่นอีเลฟเว่น หรือร้านค้าปลีกเทสโก้

โลตัส ทำให้ประชาชนนิยมเข้าไปร่วมกิจกรรมด้วยอย่างรวดเร็ว และเริ่มออกห่างจากสหกรณ์ร้านค้า จนทำให้กิจการ

ของสหกรณ์ลดน้อยลง ประกอบกับไม่มีการแก้ไขหรือปรับปรุงระบบบริหารงาน ระบบการทำงาน ระบบจัดการสินค้า

ทำให้ตั้งแต่ปีพ.ศ.2515 เป็นต้นมาสหกรณ์ร้านค้าเริ่มลดการดำเนินกิจการ จนกระทั่งต้องหยุด และติดตามมาด้วยการ

เลิกกิจการ

การดำเนินงานของสหกรณ์ร้านค้าในช่วงปีที่ผ่านมาคงเหลือสหกรณ์เปิดทำการปกติอยู่เพียง 171 สหกรณ์

คิดเป็นร้อยละ 60.21 ของสหกรณ์ที่ยังคงจดทะเบียนดำเนินการอยู่ แนวโน้มในปีปัจจุบันจะไม่มีการจดทะเบียนเพิ่ม

เติม แต่มีถึง 87 สหกรณ์ เป็นร้อยละ 30.63 ของสหกรณ์ร้านค้าที่มีอยู่ทั้งสิ้น อยู่ในขั้นตอนการเลิกกิจการ สหกรณ์

มีสมาชิกคงเหลืออยู่ในระบบเพียง 717,611 คน ในจำนวนสมาชิกทั้งหมดนี้ เข้ารับบริการจากสหกรณ์เพียงสามหมื่น

กว่าราย ส่วนที่เหลือเป็นสมาชิกที่ขาดการติดต่อกับสหกรณ์มากที่สุด

การดำเนินงานของสหกรณ์มีปริมาณธุรกิจรวมกันแล้วเพียง 5,472.18 ล้านบาท อยู่ในธุรกิจจัดหาสินค้ามา

จำหน่ายถึงร้อยละ 97.29 ส่วนที่เหลือเป็นธุรกิจอื่น ๆ สหกรณ์มีรายได้จากการดำเนินธุรกิจรวม 5,406.36 ล้านบาท

มีต้นทุนรวม 4,999.87 ล้านบาท เมื่อรวมรายได้อื่นและหักค่าใช้จ่ายต่าง ๆ แล้ว คงเหลือกำไรสุทธิเพียง 160.95 หรือ

ร้อยละ 2.98 ของรายได้ กำไรที่เกิดขึ้นไม่ได้มาจากสหกรณ์ทั้งหมด แต่มาจากสหกรณ์ที่มีผลกำไร 144 แห่ง ส่วน

ที่เหลือ 35 แห่งขาดทุนถึง 21.20 ล้านบาท ส่วนที่ทำให้กำไรของสหกรณ์ลดลงมากคือค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน

ซึ่งมีสูงถึงร้อยละ 6.32 ของรายได้ ค่าใช้จ่ายที่เป็นภาระของสหกรณ์มากที่สุดคือ ค่าใช้จ่ายหมวดเงินเดือนและค่าจ้าง

รวมทั้งสิ้น 130.93 ล้านบาท เป็นร้อยละ 38.34 ของค่าใช้จ่ายทั้งสิ้น

ทุนดำเนินงานของสหกรณ์ทรงตัวอยู่ในระดับสองพันกว่าล้านบาทมาถึง 4 ปีแล้ว อยู่ในส่วนของหนี้สินเพียง

ร้อยละ 25.30 ส่วนที่เหลือเป็นทุนของสหกรณ์เอง อยู่ในทุนสำรองมากที่สุดเนื่องจากมีการสะสมติดต่อกันมาหลาย

สิบปีร้อยละ 39.25 อยู่ในทุนเรือนหุ้นร้อยละ 20.43 และอยู่ในทุนสะสมต่าง ๆ ร้อยละ 23.70 เฉลี่ยสมาชิกมีหุ้นอยู่

ในสหกรณ์คนละ 482.65 บาท ส่วนด้านการลงทุนสหกรณ์ถือเงินสดและเงินฝากธนาคารไว้ถึงร้อยละ 35.89 ของทุน

ดำเนินงาน และอยู่ในลูกหนี้ร้อยละ 25.38 ลงทุนในหลักทรัพย์และตราสารร้อยละ 6.89 ในสินค้าเพื่อจำหน่ายร้อยละ

12.52 ในที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ร้อยละ 15.38 ส่วนที่เหลือลงทุนในสินทรัพย์ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้

การประกอบกิจการในช่วงระยะเวลาปัจจุบันของสหกรณ์ร้านค้า ต้องประสบกับปัญหาที่มาจากทั้งภายนอก

และภายในสหกรณ์เอง ในแทบทุกเรื่องของระบบบริหารจัดการสหกรณ์ นับตั้งแต่เป้าหมายที่กำหนดแต่แรกเริ่มตั้ง

สหกรณ์ ต้องมีแหล่งสินค้าต่าง ๆ ที่จะนำมาจำหน่าย โดยให้สหกรณ์บริการที่จัดตั้งขึ้นเป็นแหล่งรวบรวม แปรรูป ผลิต

สินค้าประเภทต่าง ๆ ทุกประเภท และเป็นศูนย์กลางให้สหกรณ์ร้านค้ารับไปจำหน่ายต่อไป ก็ไม่เป็นไปตามเป้าหมาย

ที่กำหนดไว้เช่นนั้น ทำให้สหกรณ์ร้านค้าต้องหาศูนย์ค้าส่งสินค้าด้วยตัวเอง ซึ่งต่อมาต้องประสบกับปัญหาด้านการสั่ง

สินค้า การขนส่ง สต็อคสินค้า ทำให้มีต้นทุนด้านนี้เพิ่มมากขึ้น ต้องจำหน่ายในราคาที่สูงกว่า ร้านค้าปลีกปัจจุบันที่รวม

ตัวกันเปิดสาขานับพัน นับร้อยแห่ง เพิ่มขึ้นทุกวัน และมีศูนย์กระจายสินค้าของตนเองครอบคลุมทั้งประเทศ ถึงปัจจุบัน

สามารถผลิตสินค้าในชื่อแบรนด์ของตนได้เอง ตลอดจนค่านิยมในการซื้อสินค้าของประชาชนมีการเปลี่ยนแปลงไป

มากมาย การเข้าถึงแหล่งสินค้าง่ายและสะดวกกว่าไปที่สหกรณ์ และที่เป็นปัญหามากที่สุดในการให้บริการของ

สหกรณ์ร้านค้าคือการเปิดจำหน่ายตามเวลาราชการเท่านั้น รวมทั้งจำนวนบุคลากรที่มีมากเกินกว่าร้านสะดวกซื้อ แผน

การบริหารการดำเนินงานไม่เหมาะสมทันการ

แต่ในขณะเดียวกันสหกรณ์ร้านค้าส่วนใหญ่ยังไม่มีการปรับปรุงวิธีการบริหารจัดการ สหกรณ์ส่วนใหญ่ที่ยังคง

เปิดให้บริการอยู่ ที่เป็นสหกรณ์ขนาดใหญ่ ก็ใช้วิธีการให้เช่าสถานที่ เปิดรับผู้ค้าร่วม ทำให้การดำเนินธุรกิจตามวัตถุ

ประสงค์ที่แท้จริง คือการจำหน่ายสินค้ามีการให้บริการน้อย ส่วนที่มีขนาดรองลงมาก็ใช้สหกรณ์เป็นเพียง บริการรับใช้

สมาชิกในส่วนพื้นที่สหกรณ์เองเท่านั้นเช่นสหกรณ์ในพื้นที่ของทหาร ตำรวจ โรงพยาบาล หรือเปิดไว้เพื่อใช้เป็นสถาน

ที่ฝึกงานของนักศึกษา เช่นสหกรณ์ในพื้นที่ของมหาวิทยาลัย วิทยาลัยอาชีวะ โดยรวมในภาวะปัจจุบัน จากสภาพการ

แข่งขันของการบริการประเภทร้านค้านี้ ส่วนใหญ่อยู่ในมือของผู้ประกอบกิจการที่มีทุนดำเนินงานมาก มีระบบการ

จัดการสินค้าที่ดี รวมทั้งการบริหารงานที่มีการวางแผนงานให้สอดรับกับสภาวะเศรษฐกิจของประเทศตลอดเวลา ทำให้

สหกรณ์ร้านค้าที่มีอยู่ในประเทศไทยใกล้ที่จะต้องเลิกกิจการอีกเป็นจำนวนมาก ส่วนที่เหลืออยู่ ถึงแม้จะมีการปรับปรุง

รูปแบบ และวิธีการบริหารงาน ก็ไม่สามารถที่จะผลักดันตนเองขึ้นสู่จุดสูงได้อีก เพราะการแข่งขันเพื่อแบ่งส่วนตลาด

เสียเปรียบผู้ค้ารายใหญ่มากมาย

ข่าว/บทความยอดนิยม

ข่าว/บทความที่คะแนนโหวตสูงสุด

ข่าว/บทความล่าสุด

	Learning English : ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (22/03/2550)
	สินเชื่อที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (Non-Performing Loan: NPL) ของสหกรณ์และกลุ่มเกษตรกรปี 2555
	วิกฤตเศรษฐกิจกระทบเศรษฐกิจสหกรณ์ออมทรัพย์หรือไม่ อย่างไร...
	บัญชีต้นทุนประกอบอาชีพช่วยเกษตรกรเรื่องภาษีได้
	ผู้สอบบัญชีสหกรณ์มีบทบาทและหน้าที่ในการป้องกันและตรวจสอบการทุจริตในสหกรณ์ได้อย่างไร

	ภาพรวมภาวะเศรษฐกิจทางการเงินของสหกรณ์และกลุ่มเกษตรกรไทย ปี 2549 (28/03/2550)
	กฎหมายที่เกี่ยวกับความปลอดภัยด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Law)
	“ขนิษฐา มะโนสมบัติ”ครูบัญชีอาสา จังหวัดเชียงรายใช้ศาสตร์พระราชานำทางชีวิต พลิกวิกฤตด้วยเศรษฐกิจพอเพียง
	มิติทางการเงินที่มีผลต่อหนี้สินของสหกรณ์ประมงในประเทศไทย
	สหกรณ์ไทย ...คืนกำไรสู่สมาชิก 80.52 %

	สถานการณ์ภาวะเศรษฐกิจของสหกรณ์ออมทรัพย์ และแนวโน้ม ปี 2568
	สถานการณ์การค้าข้าวไทยและการรวบรวมผลิตผลข้าวเปลือกของภาคสหกรณ์์ไทยปี 2567
	สหกรณ์และกลุ่มเกษตรกรที่มีส่วนขาดแห่งทุน
	หนี้ที่ชำระไม่ได้ตามกำหนด/NPL ภาคสหกรณ์ไทย ในไตรมาส 2/2567
	สุขภาพทางการเงินของสหกรณ์ออมทรัพย์